Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία της Έφης Λαζαρίδου.
Η εργασία αυτή εξετάζει τη συμβολή της σωματικής άσκησης ατόμων τρίτης ηλικίας στη διαμόρφωση του κοινωνικού κεφαλαίου, εστιάζοντας στο άθλημα της επιτραπέζιας αντισφαίρισης (πινγκ-πονγκ).
Σε μια εποχή γήρανσης του πληθυσμού, η μελέτη αναδεικνύει πώς η ενεργός συμμετοχή των ηλικιωμένων σε αθλητικές δραστηριότητες μπορεί να βελτιώσει την ευεξία τους και να ενισχύσει τους κοινωνικούς δεσμούς.
Μεθοδολογικά, διεξήχθη ποιοτική έρευνα με ημιδομημένες συνεντεύξεις σε δείγμα δέκα (10) ατόμων ηλικίας 65 έως 85 ετών, που συμμετέχουν σε ομίλους βετεράνων επιτραπέζιας αντισφαίρισης στην Αττική.
Η θεματική ανάλυση των συνεντεύξεων ανέδειξε τέσσερις κύριες θεματικές περιοχές:
(1) τη δια βίου σχέση των ηλικιωμένων με την άθληση και τα κίνητρα συμμετοχής,
(2) τις κοινωνικές σχέσεις, φιλίες και το αίσθημα κοινότητας που αναπτύσσονται μέσω του αθλήματος,
(3) τα ψυχολογικά οφέλη και τη θετική αναδιαμόρφωση της αυτοεικόνας στην τρίτη ηλικία και
(4) τις προκλήσεις υγείας/ σωματικών περιορισμών και τις στρατηγικές αντιμετώπισής τους.
Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν ότι η επιτραπέζια αντισφαίριση λειτουργεί ως μέσο προαγωγής της ενεργού γήρανσης:
οι συμμετέχοντες βελτιώνουν ή διατηρούν τη φυσική τους κατάσταση, αισθάνονται ψυχική ευεξία και “νεανικότητα” και κυρίως, δημιουργούν ένα υποστηρικτικό κοινωνικό δίκτυο μέσα από το άθλημα.
Οι σχέσεις αλληλεγγύης και φιλίας που αναπτύσσονται στους ομίλους πινγκ-πονγκ συνιστούν πολύτιμο κοινωνικό κεφάλαιο, προσδίδοντας στους ηλικιωμένους αίσθηση σκοπού και «ανήκειν».
Παράλληλα, μέσα από τις αφηγήσεις τους, διαφαίνεται ότι αθλητικές κοινότητες όπως ο Π.Ο.Φ.Επ.Α. προσφέρουν χώρο για αμοιβαία προσφορά, όπου οι ηλικιωμένοι μοιράζονται γνώσεις, υποστήριξη και εμπειρίες (αντανακλώντας τη θεωρία του δώρου του Mauss).
Οι συμμετέχοντες αναγνωρίζουν τις προκλήσεις της ηλικίας (κόπωση, τραυματισμοί) αλλά τις υπερβαίνουν μέσω προσαρμογής και του ισχυρού κινήτρου που αντλούν από το άθλημα και την ομάδα τους.
Συμπερασματικά, η μελέτη υπογραμμίζει ότι η σωματική πρακτική στην τρίτη ηλικία δεν έχει μόνο ωφελήματα υγείας αλλά και σημαντικό κοινωνικό αντίκτυπο.
Η επιτραπέζια αντισφαίριση αναδεικνύεται ως ιδανικό παράδειγμα “αθλήματος δια βίου”, που μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ηλικιωμένων, στην καταπολέμηση της κοινωνικής απομόνωσης και στη διά βίου μάθηση και ενεργοποίηση.
Η εργασία την οποία μπορείτε να διαβάσετε ΕΔΩ, καταλήγει με προτάσεις για την ενσωμάτωση τέτοιων αθλητικών προγραμμάτων στις πολιτικές ενεργού γήρανσης, δεδομένου ότι ενισχύουν το κοινωνικό κεφάλαιο και την ευημερία μιας γηράσκουσας κοινωνίας.