Τα πρωταθλήματα της Α1 εθνικής κατηγορίας στην επιτραπέζια αντισφαίριση βρίσκονται στην αφετηρία για 33η χρονιά.
Ανά κάποια χρονικά διαστήματα παρουσιάζουν στοιχεία, που δίνουν νέα ερεθίσματα στο φίλαθλο κοινό κι ενδεχομένως αυξάνουν το (δεδομένα ζωηρό, έτσι κι αλλιώς) ενδιαφέρον του.
Το σύστημα διεξαγωγής του κάθε αγώνα, για παράδειγμα. Τα πλέι οφ, η κατάργηση των εδρών, σύμφωνα με άλλα παραδείγματα. Επίσης η έλευση σπουδαίων αθλητών και αθλητριών από το εξωτερικό, οι μετακινήσεις κορυφαίων διεθνών μας κ.α.
Έτσι και η φετινή… σελίδα των πρωταθλημάτων. Προκαλεί περισσότερο την προσοχή μας διότι στην εκάστοτε αναμέτρηση θα βλέπουμε πια το πολύ έναν ξένο αθλητή και το πολύ μία ξένη αθλήτρια από την κάθε ομάδα. Το βάρος από τα σωματεία θα (πρέπει να) πέσει ξανά στην εγχώρια παραγωγή και ανυπόμονα περιμένουμε να δούμε στο τραπέζι το αποτέλεσμα της νέας συνθήκης.
Η σημαντική αυτή αλλαγή έδωσε και στο γραφείο Τύπου της Ε.Φ.Ο.Επ.Α. την αφορμή για να επιχειρήσει ένα μίνι αφιέρωμα στα κορυφαία πρωταθλήματα. Δεν θα σταθούμε βεβαίως, στο συγκεκριμένο κομμάτι.
Απλά, βλέποντας ότι ήδη κάνει πιο ενδιαφέρουσα τη διοργάνωση το γεγονός ότι κάθε ομάδα θα παρατάσσει πλέον στις αναμετρήσεις της τουλάχιστον δύο Έλληνες, εκτιμήσαμε ότι είναι καλή στιγμή να παραθέσουμε ξανά, μετά από καιρό, στοιχεία και αριθμούς για την Α1. Αυτή τη φορά κιόλας θ’ αναφέρουμε ελάχιστα πράγματα για αθλητές και θα κινηθούμε σε συλλογικό επίπεδο.
Πάμε λοιπόν:
# Η Α1 κατηγορία θεσπίστηκε την περίοδο 1992-1993. Ο πρώτος διαχωρισμός σε κατηγορίες έγινε το 1969. Τότε δημιουργήθηκε η 1η Εθνική, ενώ τα προηγούμενα χρόνια το πρωτάθλημα είχε πανελλήνια μορφή χωρίς επί μέρους κατηγορίες.
# Στους άνδρες ο θεσμός άρχισε την περίοδο 1948-1949 με πρώτη νικήτρια τη Χ.Α.Ν. Αθηνών. Στις γυναίκες η πρεμιέρα έγινε το 1960-1961 με πρωταθλητή τον Ολυμπιακό ΣΦΠ.
# Υπήρξε μία χρονιά, που δεν πραγματοποιήθηκαν τα πρωταθλήματα της Α1. Ήταν το 2020-2021 όταν ακυρώθηκαν λόγω των σοβαρών επιπτώσεων του κορωνοϊού. Για την ακρίβεια άρχισαν και στην πορεία η ομοσπονδία υποχρεώθηκε να τα σταματήσει λόγω των πρωτοφανών συνθηκών.
# Στα χρονικά της Α1 δύο σωματεία έχουν μαζέψει τους περισσότερους τίτλους: Το Πέρα Αθηνών και ο Ολυμπιακός, που έχουν και την πρωτιά σε άνδρες και γυναίκες αντίστοιχα.
Ο πίνακας των πρωταθλητών στην εποχή της Α1 ανδρών:
Πέρα Αθηνών 14
Ολυμπιακός 10
ΑΚ Ζωγράφου 4
ΑΕΚ 2
ΑΟ Ταταύλα 1
Αριστοτέλειο Θεσσαλονίκης 1
Ο πίνακας των πρωταθλητών στην εποχή της Α1 γυναικών:
Ολυμπιακός 12
Πέρα Αθηνών 6
ΑΚ Ζωγράφου 5
Δ.Α.Ο. Ταύρου 5
Π.Κ.Δ. Ταύρου 2
Φοίνικας Αγίας Σοφίας Πειραιά 1
Α.Ο. Νέου Φαλήρου 1
# Τα μεγαλύτερα σερί τίτλων τα δημιούργησαν ο ΑΣ Πέρα στους άνδρες και το ΑΚ Ζωγράφου στις γυναίκες. Οι «Πολίτες» μάλιστα, είχαν σε δύο περιόδους από πέντε συνεχόμενα τρόπαια. Η πρώτη 1997 με 2001 και η δεύτερη 2006 με 2010.
Οι γυναίκες του ΑΚ Ζωγράφου είχαν ανάλογο σερί στο διάστημα 1995-1999. Την κορυφαία επίδοση στα διαδοχικά πρωταθλήματα (πάντα στα χρονικά της Α1) μπορεί να ισοφαρίσει φέτος ο Ολυμπιακός, που έχει 4 συνεχόμενα σε άνδρες και γυναίκες.
# Το ένα πρωτάθλημα του Αριστοτελείου Θεσσαλονίκης κι επίσης το ένα του Φοίνικα Πειραιά και του ΑΟ Νέου Φαλήρου στις γυναίκες είναι και τα μοναδικά, που έχουν πανηγυρίσει οι συγκεκριμένες ομάδες στον θεσμό των πρωταθλημάτων 1ης κατηγορίας.
# Τη σεζόν 2009-2010 η ομοσπονδία σταμάτησε το σύστημα με τις έδρες. Από το 2010-2011 διεξάγει τους αγώνες συγκεντρωτικά σε ένα γυμναστήριο. Απλά πολλές φορές δεν μαζεύονται όλες οι ομάδες στο ίδιο μέρος, αλλά χωρίζονται σε δύο.
# Την περίοδο 2008-2009 ήρθαν για πρώτη φορά στο ελληνικό πρωτάθλημα τρεις αθλητές από την Κίνα. Η Feng Jiao Jiao για το ΠΚΔ Ταύρου, η Wang Ming Yang για τον ΔΑΟ Ταύρου και ο Wei Chen για τον ΟΑΑ Ηρακλείου Κρήτης. Η συμφωνία και για τους τρεις (νεαρούς τότε, Κινέζους) ήταν για 1+1 χρόνο, παραπάνω από μία σεζόν κάθισαν οι δύο αθλήτριες.
# Στα επόμενα χρόνια άρχισαν τα σωματεία να φέρνουν περισσότερους ξένους και φτάσαμε από τη δεκαετία του 2010 να βλέπουμε και μεγάλης αξίας Ευρωπαίους κι αργότερα παγκόσμιας κλάσης αθλητές.
Μεμονωμένα βέβαια, είχαν εμφανιστεί αλλοδαποί αθλητές από καιρό πριν στην κορυφαία κατηγορία, αλλά σκεφτείτε ότι την περίοδο 2007-2008 είχαμε μόνο μία αθλήτρια στα ρόστερ της Α1 (τη Βουλγάρα Ιουλία Βεσότσκα για τη ΧΑΝ Θεσσαλονίκης) και το 2006-2007 καμία και κανέναν.
# Η μεγάλη εισροή ξένων και ο μη περιορισμός στη χρησιμοποίησή τους σε κάθε ομαδικό ματς έφερε κάποια στιγμή και το ιδιαίτερο σκηνικό της παράταξης τριάδων χωρίς Έλληνα αθλητή. Οι φίλαθλοι το συνάντησαν πρώτη φορά την περίοδο 2018-2019. Έγινε σε άνδρες και γυναίκες αυτό, ενώ τη σεζόν 2022-2023 είχαμε και τη διεξαγωγή ματς μόνο με ξένους/ξένες.
# Την τελευταία διετία βλέπαμε μέχρι δύο αθλητές και δύο αθλήτριες από το εξωτερικό σε κάθε αγώνα και από την τρέχουσα περίοδο, με νεότερη απόφαση της Γενικής Συνέλευσης της Ε.Φ.Ο.Επ.Α., η κάθε ομάδα επιτρέπεται να χρησιμοποιεί έναν και μία στην εκάστοτε αναμέτρηση.
# Σύστημα πλέι οφ εμφανίστηκε πρώτη φορά την αγωνιστική χρονιά 1996-1997. Το ξαναείδαμε το 2010-2011. Εκτάκτως εφαρμόστηκε και την περίοδο 2021-2022 γιατί υπήρχαν οι επιδράσεις της πανδημίας covid-19, αλλά μόνο στην Α1 ανδρών.
Μάλιστα τότε είχαμε και την πρωτοφανή εικόνα να σχηματιστούν αρχικά δύο όμιλοι. Ήταν των πέντε ομάδων. Στο ΣΕΦ φιλοξενείται πάντα η έξτρα διαδικασία. Εκεί έγιναν τα ματς και το 1997, όταν υπήρχαν έδρες.
# Τα πλέι οφ καθιερώθηκαν τα τελευταία χρόνια. Ο τρόπος ανάδειξης του πρωταθλητή όμως, δεν ήταν πάντα ο ίδιος. Το 1996-1997 και το 2010-2011 το τρόπαιο κατακτούσε η ομάδα, που έφτανε πρώτη στις τρεις νίκες έναντι του άλλου διεκδικητή.
Στην πρώτη περίπτωση πχ, στις γυναίκες το ΑΚ Ζωγράφου είχε επιβληθεί 3-0 του ΑΟ Νέου Φαλήρου και στη δεύτερη τα Ταταύλα στους άνδρες είχαν επικρατήσει 3-1 του Πέρα, μαζί φυσικά με τα δύο ματς των ισάριθμων γύρων.
Το 2021-2022 έγιναν χιαστί ημιτελικοί μετά τους ομίλους και μονός τελικός. Το 2023-2024 είχαμε ξανά αγώνες 1-4 με ημιτελικά, μεγάλο και μικρό τελικό χωρίς να μετρούν τα αποτελέσματα του ενιαίου ομίλου των δύο γύρων. Πέρσι πλέι οφ, όπου υπολογίζονταν σε πουλ των 4ων οι βαθμοί της κανονικής διάρκειας και το ίδιο θα συμβεί και φέτος.
# Η Χριστίνα Φίλη έχει το ρεκόρ κατάκτησης πρωταθλημάτων Ελλάδας. Έχει πανηγυρίσει 15 με 5 διαφορετικά σωματεία (Πέρα Αθηνών, ΑΚ Ζωγράφου, ΔΑΟ Ταύρου, Ολυμπιακός, ΠΚΔ Ταύρου), όλα στα χρονικά της Α1.
Στους άνδρες το σχετικό ρεκόρ έχει ο Κώστας Λαγογιάννης με 14 τίτλους (τους δύο τελευταίους με την ΑΕΚ και όλους τους υπόλοιπους με το Πέρα Αθηνών).
# Από τη σεζόν 2006-2007 οι νικητές του κάθε αγώνα αναδεικνύονται μέσα από επτά, το πολύ, επί μέρους ματς.
Ωστόσο, για 10 χρόνια, δηλαδή έως το 2015-2016 εφαρμόστηκε άλλο σύστημα από το σημερινό και το διπλό γινόταν ενδιάμεσα (μετά τα τρία πρώτα ατομικά) και όχι στο 3-3. Ακολούθως αποφασίστηκε αλλαγή και από το 2016-2017 το διπλό πήγε στο τέλος.
Πριν από το 2006 και για λίγα χρόνια έπαιρνε τη νίκη η ομάδα, που έφτανε πρώτη στις πέντε ατομικές νίκες και δεν υπήρχε διπλό. Παλιότερα είχαμε και ματς πρωταθλήματος, που έληγαν από 3-0 έως 3-2.
# Πολύ καλή η εξέλιξη των τελευταίων ετών όπου οι Έλληνες πρωταθλητές αγωνίζονται στην Α1 και ταυτόχρονα σε ομάδες του εξωτερικού, αλλά ήταν πολλές οι περίοδοι όπου η κορυφαία κατηγορία στερήθηκε τοπ αθλητές μας.
Από τη σεζόν 1995-1996, που βγήκε εκτός συνόρων ο Καλλίνικος Κρεάνγκα κι ένα χρόνο μετά, που ακολούθησε τον ίδιο δρόμο ο Ντανιέλ Τσιόκας, πολλοί διεθνείς μας έλειψαν γιατί επέλεξαν εξωτερικό.
Τελευταίος, που απέκτησε δικαίωμα (από την πολωνική λίγκα συγκεκριμένα) ν’ αγωνίζεται και στο ελληνικό πρωτάθλημα ήταν ο Παναγιώτης Γκιώνης κι έκανε επανεμφάνιση στην Α1 τον Ιανουάριο του 2024.
